„Mamy przyjemność poinformować, że grupa lekko zwariowanych Polaków – żeglarzy, znudzonych stagnacją życia, postanowiła założyć Polski Yacht Club w Londynie.”

       Tak zaczynało się ogłoszenie, zwołujące chętnych na pierwsze organizacyjne zebranie w pubie   THE PHENE ARMS w Chelse.

        Pierwszy Klubowy Sylwester odbył się na Tamizie na pokładzie „Marchioness”, rzecznego statku pasażerskiego, który został parę lat później staranowany i zatopiony w głośnej katastrofie. Na kilku jachtach organizowane były liczne rejsy turystyczne i szkoleniowe zarówno dla doświadczonych jak i początkujących na wodach Morza Północnego, Atlantyku i Morza Śródziemnego. Najbardziej znany i lubiany „Centus” Jana Oleszkiewicza też już nie istnieje, zniszczony w Dubrowniku przez działania podczas jugosłowiańskiej wojny domowej. Istniał też przez pewien czas własny jacht klubowy oraz przystań nad Tamizą, ale okazało się, że nie da się tego majątku utrzymać. Natomiast powstała filia Klubu w Bremie, prowadzona przez Ryszarda Lutosławskiego, a PYCL został członkiem Royal Yachting Association oraz członkiem PZŻ na prawach Okręgowego Związku Żeglarskiego.

        Najsłynniejsi polscy żeglarze, zamieszkali za granicą, zostali Honorowymi Członkami PYCL. Są nimi (niektórzy niestety już tylko byli):

• Jerzy Świechowski z Południowej Afryki,
• Leszek Kosek z Australii,
• Zbigniew Jakubowski,
•  Jerzy Lubisz z Kanady,
• Richard Konkolski z USA,
• Andrzej Piotrowski,
• Andrzej Urbańczyk,
• Władysław Wagner.

        

       Dwa lata po powstaniu Klub uzyskał swój lokal w centrum miasta. Oprócz organizowania rejsów morskich prowadził teraz również działalność kulturalną w odpowiedniej na ten cel piwnicznej izbie. Powstała dość obszerna żeglarska biblioteka polskich i angielskich tytułów, wydawane są własne klubowe książeczki żeglarskie rejestrujące narastające ilości przepłyniętych po morzach i oceanach mil morskich.

        Przez osiem lat zebrania klubowe odbywały się regularnie w każdą środę w budynku „Ogniska Polskiego” w Londynie. Specjalnie powołana przez Klub i kilku działaczy angażujących prywatne fundusze spółka akcyjna Polski Yacht Company Limited od 1984 roku prowadziła działalność handlową, finansującą działalność żeglarską. Lokal klubowy stał się popularnym miejscem bogatym w artystyczne spotkania i występy. Organizowane były bale, wernisaże, konkursy „Miss Polski Yacht Club London”, loterie fantowe, zabawy dla dzieci, wieczory poetyckie, pokazy filmowe, imieniny i wesela członków…

        W piwnicy klubowej występowali Andrzej Rosiewicz, Jackowie Kaczmarski i Różański, Kalina Jędrusik, Bohdan Łazuka i inni. Zaproszona przez Yacht Club na występy do Londynu „Piwnica pod Baranami” nie pomieściła się tam ze swoim spektaklem, ale goszczona była serdecznie. A zaczęło się od spotkań z załogami polskich jachtów odwiedzających Londyn i wieczorów szantowych z udziałem „Starych Dzwonów”, „Czterech Refów”… Lokal był również znanym wśród Polaków nocnym klubem i dyskoteką. Równocześnie żeglarstwo odbywało się na morzach i oceanach, bez rozgłosu i z dala od Londynu.

        Znaleźli się jednak niechętni, którzy doprowadzili do przeprowadzenia eksmisji Klubu z budynku. Dwuletni, kosztowny proces sądowy został jednak przez Klub wygrany. Co nie udało się osobom postronnym, udało się wreszcie pewnym członkom Klubu. Kilka lat później działalność utrzymującej Klub spółki akcyjnej stała się polem zawistnych ataków ze strony tych, co nie zaryzykowali własnych pieniędzy na początku działalności. Nastąpiły zmiany w kierownictwie Klubu. Zamiast zapowiadanej dumnie wielkiej odnowy, nastąpiła wkrótce wielka plajta. Główny intrygant musiał pospiesznie oddalić się od wierzycieli i wyjechał do Polski. Inni reformatorzy złożyli rezygnacje, co doprowadziło w końcu roku 1990 do rozwiązania Klubu. Skutkiem tych działań i bez pieniędzy nie było już chętnych do sprawowania władzy.

       Klub przeszedł śmierć kliniczną. Odżył, gdy zdesperowani przebiegiem wydarzeń pierwotni założyciele, postanowili ponownie wziąć ster we własne ręce. Jednak lokal zebrań klubowych i baza wszechstronnej działalności przepadły. Sposobność eksmisji nie została przeoczona. Na skutek tych wszystkich zdarzeń, doszło do tego, że X-lecie Klubu musiało odbyć się gościnie w innym Klubie Żeglarskim, w porcie Ramsgate.

         ” Wkład Polskich Żeglarzy do żeglarstwa światowego, w szczególności do dalekich, oceanicznych podróży, jest moim zdaniem niezrównany. Wasz kraj ma stosunkowo krótkie wybrzeże a jednak Wasi żeglarze, pochodzący z różnych regionów Polski, żeglują dzielnie po wszystkich oceanach świata. Jestem bardzo zadowolony, że Yacht Club Polski podtrzymuje te tradycje tutaj i współdziała z polskimi żeglarzami w USA. Moje serdeczne gratulacje z okazji dziesiątych urodzin.” 

         Jest to fragment wypowiedzi Sekretarza Generalnego Royal Yachting Association, Robina Duchesne na uroczystości X-lecia Polskiego Yacht Clubu w Londynie.

        Nie zawiedli zamorscy goście. Jacht S/Y „Solidarity” Andrzeja Piotrowskiego, zacumowała prawie pod oknami sali bankietowej, przyleciał też Leszek Kosek z Sydney. Było co wspominać. Wspólnie zorganizowany w poprzednim roku Światowy Zlot Polonii Żeglarskiej, zakończył się niekwestionowanym sukcesem.

       Pomysł powstał i przygotowania rozpoczęły się w przełomowym okresie w roku 1989, zanim jeszcze istniała pewność, że będzie to w ogóle możliwe. Ten zlot żeglarski miał w zamiarze być, i de facto stał się, symbolicznym powrotem drogą morską do Kraju tych wszystkich, którzy opuścili Polskę na pokładach jachtów, statków i okrętów od czasu wybuchu II wojny światowej a z powodów politycznych powrócić nie mogli, bądź nie chcieli. Trwałym i użytecznym do dzisiaj efektem tego Jamboree, są nawiązane wtedy więzi pomiędzy rozsianymi po świecie żeglarzami polskimi.

        Działalność żeglarska Yacht Klubu Polski trwała pomimo braku lokalu klubowego, czego dowodem był powtórny Zlot w 1997 roku z okazji 1000-lecia Gdańska, jak również zorganizowany przez PYCL, Żeglarski Memoriał Sikorskiego. W dniu 4 lipca 1993 roku, okręt ORP „Gryf” w asyście jachtów „Kaprys”  (kpt. M. Misayat), „FAR STAR” (kpt. A. Stankiewicz) i „OSTRYGA” (kpt. Z. Woloszczuk), złożył wieniec w kształcie Białego Orła na miejscu katastrofy. Wieczorem, dokładnie 50 lat od czasu śmierci Generała Sikorskiego i jego otoczenia, odbył się uroczysty Apel Poległych.

        Piętnastą rocznicę powstania Klub obchodził w Gdańsku, przy okazji pobytu na Drugim Zlocie Polonii Żeglarskiej. A jako 17-letni „młodzieniec” został przyjęty do 75-letniego Klubu YKP.

kpt. Jerzy Knabe